ویژگی های اکولوژیکی گیاهان دارویی در زیست‌بوم های مرتعی حوزه آبخیز زیلبرچای آذربایجان شرقی

این تحقیق با هدف شناسایی و مستند کردن گیاهان دارویی حوزه آبخیز زیلبرچای استان آذربایجان شرقی انجام شده است. تا با این شناخت در ارتباط با احیاء، حفاظت و سازگاری آن ها در مناطق مشابه اکولوژیکی اقدامات لازم صورت گیرد. ابتدا منطقه مورد مطالعه از نظر پارامترهای اکولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفت و سپس با در نظر گرفتن این پارامتر ها نمونه های گیاهی از سطح حوزه جمع‌آوری و با استفاده از منابع معتبر شناسایی و پس از آن با تطبیق منابع گیاهان دارویی، ارزش دارویی آن ها و اطلاعات مورد نیاز مشخص و طبقه بندی گردید. 145 گونه دارویی شناسایی که به 40 تیره و 113 جنس تعلق داشته و Asteraceae با 24 گونه، Rosaceae با 18 گونه، Lamiaceae با 15 گونه مهمترین تیره های گیاهان دارویی حوزه هستند. علفی ها با 57.2 درصد بیشترین و شبه گراس ها با 0.7 درصد کمترین فرم رویشی را به خود اختصاص داده اند. گونه های چند ساله با 72.9 درصد غالب و دوساله ها با 6.5 درصد از کمترین حضور برخوردارند. برگ و اندام های زیرزمینی بیشترین و صمغ و ساقه چوب از کمترین اندام های با ارزش دارویی حوزه هستند. حدود 54.2درصد گونه ها در ارتفاع کمتر از 2000 متر، 2.1 درصد در بیشتر از 2000 متر و بقیه گیاهان در ارتفاعات مختلف انتشار دارند. از نظر اکولوژیکی، مرتعی و دارویی عرصه انتشار گونه های دارویی و غیر دارویی تخریب یافته است. بعضاً گونه های با ارزش پائین مرتعی (از نظر تغذیه دام) ولی با ارزش دارویی در سطح عرصه ها گسترش یافته است. از نظر حفاظتی، مدیریت بهره برداری مرتعی و دارویی نیاز به بررسی و حفاظت بیشتری وجود دارد.